گرم نشدن یکنواخت غذا در مایکروفر و راه های جلوگیری از آن

مایکروویو در مواقع ضروری، به خصوص زمانی که خیلی سریع می خواهید مقداری غذا را گرم کنید، یک وسیله کاربردی به حساب می آید. با این حال یکی از مسائلی که ممکن است اکثر اوقات با آن روبرو شوید، این است که چرا بعد از گرم کردن غذا در مایکروفر قسمت هایی از غذا گرم شده اند، اما قسمت های دیگر سرد باقی مانده اند؟ در واقع مشکل گرم نشدن یکنواخت غذا در مایکروفر ممکن است برای همه پیش آمده باشد. از این رو در این مقاله قصد داریم به توضیح دلایل بروز این مشکل و ارائه راهکارهایی برای رفع آن بپردازیم.

مایکروفر چگونه غذا را گرم می کند؟

گرم شدن غذا در مایکروفر بعد از باز کردن درب مایکروفر و قرار گیری ظرف غذا روی سینی گردان داخل محفظه دستگاه و به دنبال آن بستن درب، انتخاب برنامه و فشردن دکمه “Start” توسط شخص شروع می شود. در این حالت ترایاک فعال شده و برق به جریان می افتد. سپس صفحه گردان داخل مایکروفر به منظور گرم کردن غذا شروع به چرخش می کند. در این حین برق توسط ترنسفورماتور فشار قوی تقویت شده و این الکتریسیته تقویت شده به مگنترون منتقل می شود. سپس انرژی الکتریسیته توسط مگنترون به امواج الکترومغناطیسی تبدیل شده و این امواج از طریق کانال هدایت کننده به سمت محفظه مایکروفر هدایت می شوند. بدین ترتیب امواج الکترومغناطیسی درون محفظه انتشار یافته و در صورت برخورد با دیواره های داخلی مجددا بازتاب می شوند. سپس این امواج به درون مواد غذایی نفوذ کرده و مولکول های غذا را به حرکت در می آورد که موجب تولید گرما در بین مولکول ها می شود. با این روند مواد غذایی شروع به گرم شدن یا پختن می کنند.

در ادامه بهتر است در مورد چند برداشت اشتباه که در مورد کارکرد مایکروفر بین عموم جا افتاده است، توضیح دهیم. بنابراین اجازه دهید قبل از بحث در مورد دلایل گرم کردن غیر یکنواخت مایکروفر، چند واقعیت را بیان کنیم:

• مایکروویوها گرما تولید نمی کنند. بلکه گرما توسط مولکول های خود غذا از طریق اصطکاک مولکولی ناشی از جذب امواج مایکروویو ایجاد می شود.
• مایکروویوها غذا را از داخل به بیرون گرم نمی کنند. امواج مایکروویو ساطع شده در محفظه داخلی دستگاه ابتدا بر بیرون غذا تأثیر می گذارد، سپس مولکول های بیرونی شروع به ارتعاش کرده و حرکت آن ها باعث تولید گرما و انتقال این گرما به مولکول های درونی غذا می شود. البته نوع مواد تشکیل دهنده غذا نیز در این فرآیند تاثیرگذار است.
• هوای درون محفظه مایکروفر گرم نمی شود. امواج الکترومغناطیسی مایکروفر توسط مولکول های هوا جذب نمی شود و فقط توسط مولکول های غذا جذب می شود. بنابراین در این فرآیند مولکول های هوا گرم نمی شوند.
• اشعه های مایکروویو اشعه ایکس نیستند. اشعه های مایکروویو را نباید با سایر اشکال پرتوهای انرژی مانند اشعه ایکس اشتباه گرفت. امواج مایکروویو باعث رادیواکتیو شدن غذا یا خود مایکروفر نمی شوند و هنگامی که مایکروویو خاموش باشد، اشعه های آن نیز ناپدید می شوند.

چرا مایکروفر غذا را به صورت یکنواخت گرم نمی کند؟

گرم نشدن یکنواخت غذا در مایکروفر دلایل متعددی دارد. به غیر از وجود مشکلات در کارکرد انواع قطعات مایکروفر مانند نچرخیدن بشقاب شیشه ای، باید توجه داشته باشید که عمق نفوذ امواج مایکروفر در مواد غذایی محدود است و همچنین این امواج با توجه به محتویات مواد غذایی، میزان متفاوتی از اصطکاک مولکولی را در آن ها ایجاد می کنند. بر اساس این ها، گرم شدن غذا در مایکروویو می تواند به صورت غیر یکنواخت صورت گیرد که در ادامه به توضیح بیشتر این عوامل می پردازیم.

1. محدودیت در عمق نفوذ امواج مایکروویو

امواج مایکروویو دارای فرکانس تقریبا 1 تا 300 گیگاهرتز در طیف الکترومغناطیسی هستند و طول موج آن ها از 1 تا 300 میلی متر متغیر است. طولانی ترین طول موج زمانی است که امواج مایکروویو کم ترین فرکانس را داشته باشند. بنابراین می توان گفت که طول موج امواج مایکروویو که فرکانس آن تقریبا 1 گیگاهرتز است، تقریبا برابر با 300 میلی متر (30 سانتی متر) می باشد. با این حال مایکروویوهای مدرن از فرکانس 2.45 گیگاهرتز استفاده می کنند. بنابراین طول موج آن ها بسیار کوتاه تر از 30 سانتی متر است. این طول موج بر عمق نفوذ این امواج تأثیر می گذارد. در واقع این طول موج فاصله ای است که امواج مایکروویو می توانند هنگام برخورد با غذایی که می خواهید گرم کنید، طی کنند.

در حالت ایده آل، عمق نفوذ امواج مایکروویو باید 12 سانتی متر باشد. با این حال در واقعیت، عمق نفوذ آن ها کم تر از 5 سانتی متر است. بنابراین امواج مایکروویو می توانند مولکول های موجود در غذا را فقط به اندازه کم تر از 5 سانتی متر تحریک کنند تا این مولکول ها ارتعاش کرده و گرما تولید کنند. همچنین پخش حرارت ناشی از این حرکت مولکولی به رسانایی و اثر امواج اصطکاک مولکولی بستگی دارد.

بر این اساس با توجه به این که امواج مایکروویوها دارای عمق نفوذ محدودی هستند، این امر باعث می شود که نقاطی از غذا مانند وسط آن سرد بماند و نواحی سطحی غذا داغ شوند. به عبارت دیگر مایکروفر نمی تواند فراتر از این عمق به مولکول های غذا نفوذ کند. از این رو امواج فقط می توانند یک اثر گرمایی ایجاد کنند که در نهایت می تواند منجر به گرم شدن نایکنواخت غذا شود.

برای اینکه غذاها به طور یکنواخت در مایکروفر گرم شوند، ضخامت یا اندازه آن ها باید کم تر از عمق نفوذ امواج مایکروویو باشد. بنابراین توصیه می شود برای گرم شدن یکنواخت مواد غذایی در مایکروفر، آن را به تکه های کوچک و کم ضخامت تقسیم کنید.

2. میزان جذب امواج مایکروویو توسط مواد تشکیل دهنده غذا

مواد تشکیل دهنده غذا، میزان اصطکاک و رسانایی مولکولی ناشی از جذب امواج مایکروویو را تعیین می کند. هر چه مواد تشکیل دهنده بهتر امواج الکترومغناطیسی را جذب کنند، غذا بهتر و یکنواخت تر گرم می شود. برخی از موادی که امواج مایکروویو را به خوبی جذب می کنند شامل آب، نمک، چربی، روغن و چند قند است. اگر این مواد را در سطح مولکولی در یک غذا تصور کنید، هنگام جذب امواج مایکروفر این مولکول ها بیشتر برانگیخته می شوند و به سرعت و به طور یکنواخت گرم می شوند. اما سایر مواد به دلیل جذب ضعیف امواج به طور موثر گرم نمی شوند.

مناسب ترین مثال در مورد میزان جذب امواج مایکروویو، آب است. اگر یک غذا دارای محتوای آب بالایی باشد، احتمالا غذا سریع تر و یکنواخت تر از مواد نسبتاً خشک تر گرم می شود. مولکول های آب امواج مایکروویو را به سرعت جذب می کنند و اصطکاک حاصل، از بیشتر مواد دیگر شدیدتر است و بنابراین گرمای تولید شده توسط مولکول های آب بسیار موثرتر هدایت می شود. این امر به دلیل دو قطبی بودن مولکول آب رخ می دهد، زیرا باعث می شود انتهای منفی و مثبت مولکول در حضور میدان الکترومغناطیسی، نوسان پیدا کند. در نتیجه غذاهای غنی از رطوبت زودتر و یکنواخت تر از سایرین گرم می شوند. بلعکس این موضوع، اگر یک غذا حاوی مقدار بسیار کمی آب باشد، غذا نمی تواند به راحتی امواج مایکروویو را جذب کند و در نتیجه اصطکاک بین مولکول ها به میزان قابل توجهی ضعیف تر می شود. از این رو گرمای تولید شده کم تر شده و انتشار آن نیز محدود و ضعیف می شود. بنابراین غذا به طور ناهموار گرم می شود و همچنین زمان بیشتری می برد.

حالا تصور کنید اگر سطح یک غذا از موادی تشکیل شده باشد که امواج مایکروفر را به خوبی جذب نمی کنند، این امواج نمی توانند روی آن ها تاثیر گذاشته و در نتیجه گرمایی توسط این مولکول ها حاصل نمی شود که به مولکول های داخلی غذا منتقل شود. در نهایت این موضوع باعث سرد ماندن بعضی قسمت های غذا در مایکروفر می شود.

درست است که شما نمی توانید در مورد دستور غذا و مواد تشکیل دهنده آن تغییری بدهید. با این حال توجه داشته باشید که انباشتن بیش از حد غذا در ظرف می تواند مشکل گرم شدن ناهموار آن در مایکروویو را بدتر کند.

3. نچرخیدن یا گیر کردن سینی گردان

نچرخیدن یا گیر کردن و مشکلات چرخش سینی گردان مایکروفر باعث گرمایش غیر یکنواخت غذا و سرد ماندن بعضی قسمت های آن می شود. در واقع بشقاب شیشه ای درون مایکروفر به منظور جلوگیری از ایجاد نقاط سرد و گرم در غذا حرکت می کند تا امواج بتوانند به همه جای غذا به یک اندازه نفوذ کنند. حال اگر این چرخش با مشکل مواجه شود، احتمال سرد ماندن و گرم نشدن بعضی قسمت های غذا در مایکروویو وجود دارد.

به عبارت دیگر بعضی نواحی در مایکروفر هستند که نقاط سرد نامیده می شوند. به دلیل این که امواج الکترومغناطیسی نمی توانند در صورت وجود غذا در این نقاط، مولکول های غذا را تحریک کنند، در صورت ثابت ماندن غذا در این نواحی، گرمایش غیر یکنواخت به وجود می آید. دلیل استفاده از سینی گردان که غذا را در نواحی مختلف مایکروفر می چرخاند، نیز همین است تا غذا در حین گرم شدن در مایکروفر مدام در معرض این نواحی سرد قرار نگیرد.

بنابراین در این مورد باید توجه داشته باشید که کثیفی و چربی مانع از چرخش صحیح سینی گردان مایکروویو نشود و اگر موتور یا قطعات مربوط به سینی دچار مشکل شده اند، برای گرم شدن یکنواخت غذا باید آن ها را تعمیر یا تعویض کنید.

چگونه احتمال بروز مشکل گرم نشدن یکنواخت غذا در مایکروفر را کاهش دهیم؟

می توان گفت که احتمالا اکثر مایکروویوهای امروزی دارای مشکل گرم کردن غیر یکنواخت غذا هستند. با این حال روش هایی وجود دارد که می توانید با انجام آن ها احتمال بروز این مشکل را کاهش دهید. در ادامه به توضیح برخی از این راهکارها می پردازیم.

1. غذا را در ظرف پخش کنید

برای این که مشکل گرم نشدن یکنواخت غذا در مایکروفر کم تر پیش آید، توصیه می شود که غذا در ظرف پخش کنید و بعد آن را در دستگاه قرار دهید. با توجه به عمق نفوذ محدود امواج مایکروفر، اساساً برای مقابله با گرمایش ناهموار غذا، باید سطح غذا را افزایش داده و از ضخامت آن کم کنید تا غذا با جذب امواج مایکروویو و اصطکاک مولکولی بیشتر، گرمای رسانایی بیشتری ایجاد کند.

به عنوان یک پیشنهاد برای یکنواخت گرم شدن غذا در مایکروویو، بهتر است قطعات بزرگ تر و ضخیم تر غذا را به سمت بیرون ظرف و قطعات کوچک تر و نازک تر را به سمت مرکز ظرف قرار دهید.

2. ظرف غذا را در لبه سینی شیشه ای مایکروفر قرار دهید

برای بهتر گرم شدن غذا در مایکروفر سعی کنید ظرف غذا را به سمت لبه های سینی شیشه ای مایکروفر قرار دهید. زیرا ممکن است در همه جای محفظه مایکروفر امواج به صورت یکنواخت منتشر نشوند و اگر شما ظرف را در مرکز قرار دهید و اگر این ناحیه همان محلی باشد که امواج به درستی به آن جا نمی رسد، حتی با وجود چرخش سینی شیشه ای، می تواند باعث سرد ماندن بعضی قسمت های غذای شما شود. در عوض اگر ظرف غذا را در کناره های بشقاب شیشه ای مایکروفر قرار دهید، چرخش این بشقاب و حرکت ظرف غذا در شعاع بزرگ تر، باعث می شود که امواج به طور یکنواخت تر به غذا برسند.

3. غذا را هم بزنید یا آن را برگردانید

برخی از غذاها به ویژه آن هایی که محتوای آب کم تری دارند، رسانای گرمایی بین مولکولی کم تری در مایکروفر ایجاد می کنند. بنابراین پیشنهاد می شود که مدت زمان گرم کردن غذا در مایکروفر را کوتاه تر کنید و در عوض چند بار آن را در مایکروویو گرم کنید. سپس در هر دوره گرم کردن غذا یک بار درب مایکروفر را باز کرده، غذا را هم بزنید یا برگردانید بعد دوباره شروع به گرم کردن آن در دستگاه نمایید. اگر این کار را چند بار تکرار کنید احتمالا تمام قسمت های غذا به یک اندازه گرم خواهد شد. توجه داشته باشید که مایکروویو هیچ گرمای محیطی داخل دستگاه تولید نمی کند، بنابراین اگر به طور مکرر درب را باز کنید، هیچ گرمایی از دست نخواهد رفت. اما هم زدن یا برگرداندن غذا می تواند از گرم شدن ناهموار آن به خوبی جلوگیری کند.

4. از ظروف مناسب استفاده کنید

برای گرم کردن یا پختن غذا به طور یکنواخت در مایکروفر از ظروف بزرگ، سنگین یا ضخیم استفاده نکنید، حتی اگر جنس این ظرف ها شیشه، سرامیک یا پلاستیک ایمن برای مایکروویو باشد، این ظروف می توانند بسیار داغ شوند و مشکلاتی از جمله گرم شدن غیر یکنواخت غذا را به وجود آورند. در عوض از ظروفی استفاده کنید که تشعشعات زیادی را جذب نکنند.

علاوه بر این بهتر است در صورت امکان از ظروف گرد یا دایره ای برای گرم کردن غذا در مایکروفر استفاده کنید. زیرا ظروف بدون گوشه باعث پخت سریع تر و یکنواخت تر می شوند که می تواند از سرد ماندن غذا جلوگیری کند. اما ظروف مستطیلی و مربعی که گوشه دارند، در قسمت گوشه ها انرژی خیلی زیادی جذب می کنند. به عبارت دیگر گوشه های این ظروف می توانند انرژی مایکروویو را از چهار جهت یعنی سمت بالا و پایین و همچنین دو سمت چپ و راست خود جذب کنند. اما طرفین ظرف، انرژی را از سه جهت یعنی از بالا و پایین و همچنین از یک سمت خود جذب می کنند. همچنین وسط ظرف مستطیلی، انرژی را فقط از دو جهت بالا و پایین جذب می کند. این تفاوت در میزان جذب انرژی می تواند باعث شود که قسمت هایی از غذا سرد مانده و قسمت های دیگر گرم شوند.

5. هنگام گرم کردن غذا در مایکروفر از درپوش استفاده کنید

اگر در هنگام گرم کردن غذا در مایکروفر از درپوشی استفاده کنید که روی غذا را می پوشاند، بخار غذا پخش نشده و روی غذا متمرکز می ماند. این امر به طور موثر با رسانایی بیشتر گرمای بخار، یکنواخت گرم شدن غذا را تسهیل می کند. البته برای جلوگیری از ایجاد بخار بیش از حد و شاید پرت شدن درپوش ناشی از ترکیدن آن، باید از درپوشی استفاده کنید که روی ظرف چفت نشود و هوا بتواند از اطراف ظرف به داخل غذا (یا برعکس) رد و بدل شود.

6. از توان کم تر مایکروفر و زمان بیشتر استفاده کنید

اگر سطح قدرت مایکروفر را کاهش دهید و در عوض زمان پخت آن را افزایش دهید، مولکول ها فرصت بیشتری برای انتقال گرما به تمام قسمت های غذا دارند و همچنین به دلیل کم بودن توان مایکروفر، سطوح رویی غذا دچار سوختگی یا خشک شدگی نخواهد شد.

7. قبل از گرم کردن غذا، آن را یخ زدایی کنید

از آن جایی که مولکول های آب در حالت مایع با سرعت بیشتری نسبت به مولکول های یخ حرکت کرده و گرم می شوند، بهتر است قبل از گرم کردن مواد غذایی در مایکروویو ابتدا آن را یخ زدایی کنید تا یخ آن باز شود. در واقع مولکول های مایع آزادانه تر از مولکول های یخ حرکت می کنند و برخوردهای بیشتری دارند که در نتیجه گرمای بیشتری ایجاد می کنند و می توانند غذا را یکنواخت تر گرم کنند.

8. به غذا مقداری آب اضافه کنید

از آن جایی که امواج مایکروویو توسط آب نسبت به مواد دیگر خیلی بهتر جذب می شود، قبل از گرم کردن غذا در مایکروفر پیشنهاد می شود که در صورت امکان مقداری آب به آن اضافه کنید تا با جذب بهتر امواج بتواند در غذا گرمای بهتری ایجاد کند. این کار به گرم شدن یکنواخت غذا کمک کرده و از سرد ماندن آن جلوگیری می کند.

سخن پایانی

اگر موارد گفته شده در این مقاله را بررسی کرده اید ولی باز هم احساس می کنید که غذای شما به طور یکنواخت در مایکروفر پخته یا گرم نمی شود، توصیه می کنیم با تماس با یک تکنسین، مایکروویو خود را به صورت تخصصی چک کرده و در صورت نیاز برای تعمیر مایکروفر خود اقدامات لازم را انجام دهید.